Nie jest mi znana żadna lista psychoaktywnych gatunków w Polsce, więc postanowiłem ją dla was przygotować. Lista zawiera tylko gatunki naturalnie występujące w Polsce, lub zdziczałe. Na liście pominąłem inhibitory MAO.

Szybki słownik #

DMT - dimetylotryptamina, psychodelik.
5-MeO-DMT - 5-Metoksy-N,N-dimetylotryptamina, psychodelik.
Bufetonina - 5-hydroksy-dimetylotryptamina, psychodelik.
Psylocybina - w organizmie przekształca się w psylocynę.
Psylocyna - psychodelik, główny składnik psychoaktywny grzybów psylocybinowych.
THC - główna substancja psychoaktywna marihuany.
Tryptaminy - organiczny związek, którego modyfikacje służą jako wiele leków i substancji psychoaktywnych. Często nazwą “tryptamin” określa się wszystkie psychoaktywne pochodne tryptaminy.
Inhibitory MAO - substancje hamujące działanie enzymu monoaminoksydazy.
Tolerancja fizyczna - przyjmowanie substancji niedługo po poprzednim przyjęciu wymaga zwiększenia dawki.

Salamandra plamista #

W niektórych źródłach można znaleźć informacje jakoby wydzielina gruczołów przyusznych salamandry plamistej była psychoaktywna. To nieprawda, to śmiertelna trucizna. Opowieści o rzekomych jej właściwościach psychoaktywnych to zmyślenia jednego człowieka, Marjana Ogorevca.

Salamandra plamista znajduje się w Polsce pod ochroną.

Żródło: Kozorog, M. (2003). “Salamander Brandy: ‘A Psychedelic Drink’ between Media Myth and Practice of Home Alcohol Distillation in Slovenia”. Anthropology of East Europe Review. 21 (1): 63–71.

Konopie #

W Polsce naturalnie występują liczne gatunki/podgatunki/odmiany konopii. W zasadzie wszystkie jednak charakteryzują się bardzo niską zawartością THC, przez co posiadają niski potencjał jako używka.

Rośliny zawierające tryptaminy, w tym DMT i pochodne #

Mozga trzcinowata #

Ta bylina z rodziny wierzchlinowatych jest jednym z nielicznych psychoaktywnych gatunków w Polsce i chyba jedynym zawierającym pochodne dimetylotryptaminy w Polsce, możliwe do ekstrakcji. Efekty są silnie psychodeliczne, odpowiada za nie ta sama substancja co za wywar ayahusca.

Stan prawny: legalna ogólnie, uprawiana, ekstrakcja DMT nielegalna.
Kategoria: psychodelik.
Potencjał używkowy: OK.
Praktyczność: ekstrakcja substancji psychoaktywnych z rośliny wymaga podstawowych zdolności chemicznych. DMT nie jest aktywne przy spożyciu, jeśli nie jest podane wraz z inhibitorem MAO.
Toksyczność: niezarejestrowana. Gatunek łatwy do pomylenia z trującymi mozgami, zawierającymi graminę.
Zdjęcia: Wirtualny atlas roślin
Potencjał uzależniający: mały. Wiele osób odczuwa niechęć do powtórzenia doświadczenia przez wiele tygodni po spożyciu.

Źródło: Smith, T.A. 1977. Review: Tryptamine and Related Compounds in Plants. Phytochemistry 16 171-175. Za: deoxy.org

Tatarak zwyczajny #

Kłącza tataraku zawierają nietypową substancję psychoaktywną, azaron. Jest odrobinę rakotwórcza, a mechanizm działania psychoaktywnego nie jest znany. Opisywane efekty prawie zawsze uwzględniają silne wymioty, ale spektrum efektów jest bardzo szerokie i zależne od osoby - od “docenienia piękna natury”, “podwyższonej czujności”, przez “ostrą psychozę” lub efekty “podobne do psylocybiny”.

Stan prawny: legalny.
Kategoria: niejasna - efekty opisywane nie są spójne.
Potencjał używkowy: niewielki - duża wariancja osobnicza, silne mdłości.
Praktyczność: odmiany pochodzące z Azji rzekomo są zbyt gorzkie by je spożywać.
Toksyczność: rakotwórczy, spożycie grozi odwodnieniem i zaburzeniami elektrolitowymi na skutek wymiotowania.
Zdjęcia: Wirtualny atlas roślin
Potencjał uzależniający: nieznany, ale nie opisano w literaturze osób uzależnionych.

Rośliny zawierające tujon #

Tujon to monoterpen będący antagonistą receptorów GABA_A (niestety, literatura nie podaje których z wielu jego wariantów) i antagonistą receptorów serotoniny 5-HT3. Opisywane efekty spożycia w alkoholu obejmują poczucie dziwności rzeczywistości, spożycie samego piołunu (najpopularniejszego źródła tujonu) sprawia że “wszystko wydaje się surrealne”, “rzeczy dziwnie pachną”, pojawia się “refleksyjny nastrój”, a aktywność fizyczna sprawia większą przyjemność.

Rośliny (wybór popularnych):

Tuje (kto by się spodziewał)
Szałwia lekarska
Piołun
Jałowce
Wrotycz
Stan prawny: legalny na własny użytek, ograniczenia w przypadku produkcji alkoholi na sprzedaż.
Kategoria: niejasna.
Potencjał używkowy: trudny do określenia - w przeszłości absynt był bardzo popularny (aż do momentu zakazu produkcji; obecnie zawartość tujonu w absyncie podlega kontroli), jednak obecnie jego użycie w celach psychoaktywnych jest znikome.
Praktyczność: ekstrakcja tujonu z roślin zwykle jest trywialna.
Toksyczność: neurotoksyczny, długotrwałe używanie ma opisane trwałe efekty neurologiczne.
Potencjał uzależniający: nieznany.

Alkaloidy tropanowe #

Część roślin z rodziny psiankowatych zawiera alkaloidy tropanowe. To antagonisty receptorów muskarynowych. To między innymi:

Bieluń (wirtualny atlas roślin)
Mandragora
Pokrzyk wilcza jagoda (wirtualny atlas roślin)

Opisywane efekty spożycia, oprócz szerokiego spektrum nieprzyjemnych objawów fizycznych, w tym sercowych, zawierają pełne halucynacje, przeżywanie wspomnień raz po raz, utratę pamięci, świadomy sen.

Stan prawny: legalny na własny użytek, ograniczenia w przypadku sprzedaży.
Kategoria: halucynogen (deliriant).
Potencjał używkowy: niski. Generowane wizje są zwykle nieprzyjemne i nie słyszałem o nikim, kto chciałby powtarzać doświadczenie wielokrotnie.
Toksyczność: śmiertelnie niebezpieczne. Przedawkowanie może skończyć się nieprzyjemną śmiercią, a stosunek dawki psychoaktywnej do śmiertelnej jest bardzo niski.
Praktyczność: większość z tych roślin jest bardzo łatwa w spożyciu.
Potencjał uzależniający: znikomy.

Łysiczka lancetowata #

Spośród kilkuset gatunków grzybów zawierających psylocybinę, w Polsce łatwo spotkać jedynie łysiczkę lancetowatą. Mimo że występują takie grzyby jak Pholiotina cyanopus, Pholiotina cyanopus, Pholiotina cyanopus, strzępiak czerwonawy, drobnołuszczak zielonawoszary, są one albo niezwykle rzadkie albo bardzo łatwe do pomylenia z gatunkami trującymi, w tym śmiertelnie.

Opisy przeżyć po spożyciu grzybów są dość podobne do opisów innych serotonergicznych psychodelików (ta grupa zawiera m. in. LSD) - spożywający obserwują zaburzenia percepcji wzrokowej (“ściany falują”, “wzory na panelach wirują”, “na ścianie widać kolorowe wzory”), silne emocje, “refleksyjny nastrój”, poczucie że świat jest piękny (lub obrzydliwy w przypadku obniżonego nastroju), głębokie zanurzenie w muzykę, wrażenie że przedmioty są wyjątkowo małe lub wyjątkowo duże. Niektórzy ludzie raportują słyszenie głosów.

Stan prawny: raczej nielegalne (formalnie posiadanie grzybów jest legalne, ale nielegalne posiadanie zawartej w nich substancji). Kilka osób dostało wyroki za handel.
Kategoria: psychodelik.
Potencjał używkowy: bardzo wysoki. Doznania są zwykle przyjemne, rzadko występują poważne efekty uboczne.
Toksyczność: znikoma. Przypadki ciężkich powikłań po spożyciu grzybów psylocybinowych są ekstremalnie rzadkie.
Praktyczność: spożycie grzybów jest łatwe, znalezienie ich bywa trudne dla początkujących grzybiarzy.
Potencjał uzależniający: mały. Występuje fizyczna tolerancja, wiele osób odczuwa niechęć do powtórzenia doświadczenia przez wiele tygodni po spożyciu.

Muchomor czerwony #

Amanita muscaria to jeden z najpopularniejszych grzybów w Polsce. Jest opisywany jako trujący, słusznie - ze względu na zawartość zabójczego dla mózgu kwasu ibotenowego zjedzenie kilkunastu kapeluszy może skończyć się odpoczynkiem na łonie Abrahama.

Przed spożyciem należy dokonać dekarboksylacji kwasu ibotenowego do pożądanego halucynogennego muscymolu (też jest trujący, ale w znacznie mniejszym stopniu). Najpopularniejszą metodą jest suszenie kapeluszy na słońcu i długie pieczenie.

Zażywający muchomora, jeśli nie wymiotują (efekt niepełnej dekarboksylacji kwasu ibotenowego), zwykle początkowo zasypiają, by obudzić się po godzine, dwóch. Sen jest często opisywany jako dziwny, wyjątkowo żywy i barwny. Po przebudzeniu spożywający doświadczają zawrotów głowy, euforii, miłego rozleniwienia, czasem lekkich zaburzeń widzenia (falujące elementy obrazu). Duże dawki powodują stany dysocjacyjne, sny na jawie, zaburzenia pamięci krótkotrwałej, pełne halucynacje.

Stan prawny: legalne
Kategoria: halucynogen, dysocjant.
Potencjał używkowy: trudno powiedzieć.
Toksyczność: kwas iboteinowy jest silnie neurotoksyczny. Muscymol jest neurotoksyczny w znacznie mniejszym stopniu.
Praktyczność: łatwo zebrać i ususzyć kapelusze. Konsumpcja bywa utrudniona, bo są opisywane jako “obślizgłe”.
Potencjał uzależniający: nieznany, ale nie opisano w literaturze osób uzależnionych.