Wiele osób pyta mnie “o co w ogóle chodzi z uprawą grzybów”? Otóż grzyby można uprawiać. Najważniejsze ekonomicznie są pieczarki i boczniaki, bardzo łatwe w uprawie gatunki, dlatego możecie znaleźć je na półce w sklepie cały rok. Po więcej szczegółów dotyczących teorii zapraszam do swojego artykułu na Wikipedii.

Uprawa grzybów bezwysiłkowa #

Najprostszym rozwiązaniem jest wpisanie w wyszukiwarkę haseł takich jak “balot boczniaka”, “kostka pieczarki”, “kostka shitake”. Można kupić tam już skolonizowane substraty, które wystarczy umieścić w odpowiednich warunkach i czekać na zbiory. To doskonały pomysł by wspomóc polską gospodarkę i rozwijać w sobie tę pasję.

Co jeśli jednak nam to nie wystarcza?

Cykl życia grzyba w domowej uprawie #

Grzyb zwykle przechodzi przez następujące etapy:

  • Umieszczenie na agarze fragmentu grzyba lub zarodników
  • Wzrost na agarze
  • Umieszczenie na zaszczepiaczu
  • Wzrost na zaszczepiaczu
  • Mieszanie zaszczepiacza z substratem
  • Wzrost w substracie
  • Owocowanie

Jest to bardzo porządny cykl, a metody które pomijają któryś z etapów, takie jak często używane przez początkujących hodowców nielegalnych grzybów psylocybowych wstrzykiwanie zarodników bezpośrednio w zaszczepiacz i owocowanie bezpośrednio z niego, są obarczone wyższym ryzykiem niepowodzenia i mniejszymi plonami.

Co trzeba by zacząć uprawę grzybów od zera? #

By przeprowadzić uprawę grzybów od zera, będziemy potrzebować metody zapewniania sterylności przy pracy , metody zapewnienia sterylności zaszczepiacza i metody zapewnienia odpowiedniego środowiska owocowania. Tylko dwa pierwsze wymagają nietypowego sprzętu.

Sterylność przy pracy #

Kiedy będziemy pracować z agarem lub zaszczepiaczem, musimy zrobić wszystko, by nie dostały się tam zakażenia (por. poradnik identytikacji zakażeń grzybni z psilosophy).

By tego uniknąć, można stosować kilka metod:

  • Komora laminarna (ceny zaczynają się od 1500zł)
  • Still air box (SAB) - samodzielna produkcja to koszt w wersji ultrabudżetowej mniej niż 15zł, w normalnej - koło 50zł.

Jak działa still air box? #

W powietrzu cały czas krąży olbrzymia ilość bakterii i zarodników pleśni. Komora laminarna pompuje powietrze przez filtr HEPA, a cała praca odbywa się w strumieniu powietrza wolnego od jakichkolwiek bakterii i pleśni.

Zasada działania Still air box opiera się na tym, że w nieruchomym powietrzu te bakterie i pleśni opadają.

Mój still air box

Na zdjęciu SAB z którego obecnie korzystam. Jest wykonany z 130L pojemnika IKEA Samla, który kosztował 50zł, a otwory w nim zostały wycięte rozżarzonym skalpelem. Całość na balkonie, by zminimalizować smród topionego plastiku. Mniej estetyczne dziury uzyskamy korzystając z noża do tapet, plastik ma tendencje do pękania.

Sterylność zaszczepiacza #

Zaszczepiacz (będzie o nim więcej w następnym odcinku) to najczęściej sterylizowane żyto. Umieszcza się go w pojemnikach z filtrem powietrza.

Pojemnikiem mogą być specjalistyczne torby do uprawy grzybów (do kupienia na Aliexpress), ale można używać też słoików z zmodyfikowanymi pokrywkami.

Zmodyfikowany słoik z grzybnią boczniaka truflowatego

Słoiki ze zmodyfikowaną pokrywką #

Będziemy potrzebować wiertła do metalu ~6mm i włókniny poliestrowej. Wiercimy w pokrywce, nienałożonej na słoik, otwór. Wkładamy w niego odrobinę włókniny, by dokładnie go zatkać, ale bez nadmiernego zbijania materiału.

Sterylizacja zaszczepiacza #

Zaszczepiacz sterylizować najłatwiej w szybkowarze. Jest to opcja znacznie tańsza niż autoklaw (od 1500zł używany; nowe od 3000), a wystarczająca dla naszych potrzeb.

Szybkowar powinien osiągać temperaturę 121 stopni, która zabija endpospory bakterii z rodziny Bacillaceae. By szybkowar osiągał temperaturę 121 stopni, powinien utrzymywać ciśnienie co najmniej 15 psi (~1 bar). Większość szybkowarów na rynku pozwala osiągnąć ciśnienie do 10 psi (0.7 bara), co jest niewystarczające do sterylizacji.

Oznaczenie ciśnienia znajduje się najczęściej w instrukcji lub na dnie. Musisz pytać sprzedawców lub oglądać je osobiście. Nie polecam bawić się w modyfikację szybkowarów, bo nieprawidłowe jej wykonanie może zaskutkować wybuchem.

Proponowana lista zakupów #

Proponuję kupić:

  • Szybkowar (najdroższy element zestawu - najtańszy, nowy, markowy szybkowar jaki znalazłem to Kinghoff KH-4807 za 216zł)
  • IKEA Samla 130L (50zł)
  • Trzonek do skalpela typu 3 (~7zł)
  • Ostrza do skalpela nr 11 (18zł/100 sztuk)
  • Szalki Petriego 90mm (15zł/25 sztuk; początkującym zalecam kilka zestawów do ćwiczeń)
  • Agar (22zł/200g)
  • Jedno z podłóż: ** Ekstrakt słodowy jasny w proszku (13zł/0.5kg) ** Płatki ziemniaczane (13zł/1kg)
  • Folię spożywczą (9zł/duża rolka)
  • Włóknina poliestrowa 300g/m2 (10zł/dożywotni zapas)

Łącznie 360zł.

Zakładam, że masz lub możesz pożyczyć:

  • Wiertło do metalu 6mm
  • Palnik spirytusowy lub inny
  • Wiertarkę
  • Słoiki z pokrywkami do poświęcenia

Pakiet premium:

  • Ezy bakteriologiczne (3zł/10 sztuk)
  • Biologiczne testy sterylizacji (55zł/10 sztuk)
  • Lepszy szybkowar (ceny do 3000zł za urządzenia do naprawdę masowej sterylizacji)
  • Płatki drożdżowe (10zł/150g, starczy na lata)

Proponowana lista zakupów na przyszłość #

Dokładniejsze omówienie tematu substratów i pojemników będzie w przyszłości.

  • Spryskiwacz, pusty.
  • Żyto (3kg wystarczą na wiele miesięcy pewnie)
  • Substrat stosowny do gatunku:
    • Słoma (tania, ale trudna do użycia w mieszkaniu): boczniaki oprócz boczniaka królewskiego, Cyclocybe aegerita.
    • Włókno kokosowe (uniwersalne, łatwe do użycia, drogie): Psilocibe cubensis, boczniak ostrygowaty. Uniwersalne, większośc gatunków rośnie.
    • Wióry drewne z drzew liściastych: reishi, shiitake, soplówka jeżowata, boczniak królewski, inne boczniaki, Psilocibe azurescens.
      • Pelet drewny też daje radę, ale jest wolniej kolonizowany.
    • Kompost: pieczarki.
  • Pojemnik stosowny do gatunku i chęci:
    • Worki z filtrem do uprawy grzybów (ang. [mushroom] bags): praktycznie każdy gatunek, zwłaszcza owocujące poziomo (boczniaki).
    • Plastikowe pudełka na buty (np. Curver Clearbox 5.7l, pot. shoebox): reishi, Psilocibe cubensis, pierścieniak uprawny, pieczarki.
    • Plastikowy pojemnik 75 litrów (pot. monotub): większa produkcja gatunków możliwych do uprawy w pudełkach na buty. Można układać je na sobie dla jeszcze większej produkcji z tej samej przestrzeni.

Pakiet premium:

  • Otręby pszenne (3.5zł/kg)
  • Filtry HEPA
  • Wentylatory
  • Automatyczne nawilżacze powietrza
  • Szklarnia balkonowa